Z poradnika urologa:

Torbiele nerek

Torbiel nerki jest przestrzenią płynową zlokalizowaną w cewkach miąższu nerkowego. Przyczyna powstawania torbieli nerek nie została do tej pory jednoznacznie poznana, urologia jeszcze nie poznała powodu ich powstawania.
Mogą znajdować się i w rdzeniu w korze nerek. Ich rozmiary bywają różne, od ledwo wykrywalnych do mierzących po kilkanaście centymetrów średnicy i wyczuwalnych przez powłoki brzuszne.

Torbiele nerkowe mogą być pojedyncze lub mnogie, to znaczy, że może być ich bardzo dużo w obrębie jednej nerki. Torbiel nerki może być prosta, gdy występuje jedna regularna pojedyncza przestrzeń płynowa, lub złożona, gdy w obrębie jednej torbieli znajdują się przegrody, czyli w skład jednej torbieli wchodzi jakby więcej, pooddzielanych przestrzeni płynowych.

Istotny problem w urologii i nefrologii stanowi takie schorzenie jak torbielowatość rodzinna. Jest to choroba genetyczna objawiająca się najczęściej w trzeciej lub czwartej dekadzie życia. Dochodzi wtedy do tworzenia się bardzo dużej liczby torbieli obydwu nerkach. Torbiele te stopniowo powiększają się doprowadzając do nieodwracalnego uszkodzenia miąższu nerkowego, co doprowadza do powstania niewydolności nerek. Dawniej choroba ta doprowadzała do śmierci, gdyż nie ma skutecznej metody leczenia, ani urologia ani nefrologia nie posiadają skutecznej terapii. Obecnie jedyną skuteczna metodą pomocy takim chorym jest przeszczep nerki.

Jest to choroba podstępna, nie dająca w początkowym okresie żadnych dolegliwości. Często pierwszym objawem dawniej były mocznica, czyli zatrucie organizmu produktami przemiany materii, których uszkodzone nerki nie były w stanie usunąć, krwiomocz powstający w trakcie pękania licznych torbieli nawet w trakcie minimalnego urazu, i oczywiście w przypadkach zaawansowanych ból w okolicach lędźwiowych.

Występowanie torbieli nerek jest obok kamicy nerkowej jednym z częściej diagnozowanych schorzeń układu moczowego. Dzięki dostępności badania ultrasonograficznego torbiele są wykrywane często przez lekarzy innych specjalności w sposób przypadkowy. Pojedyncze niezbyt duże torbiele zazwyczaj nie dają żadnych dolegliwości i są diagnozowane przypadkowo. Czasami jeżeli rozmiary torbieli pojedynczej są duże może dochodzić do dolegliwości związanych z wywoływanym uciskiem na narządy otaczające. Może wtedy dochodzić do dolegliwości bólowych w okolicy lędźwiowej, uczucia ucisku i bólu brzucha, jak również do zaburzeń ze strony układu trawiennego. Rzadko morze dojść do zakażenia zawartości torbieli, wtedy obok dolegliwości bólowych pojawia się gorączka. Czasami torbiel może być tak zlokalizowana, że powoduje utrudnienie odpływu moczu powodując ucisk na fragment moczowodu, miedniczkę nerkową lub układ kielichowy. Istnieją przypadki kiedy torbiel zlokalizowana głównie w części centralnej nerki, szczególnie w okolicy tak zwanej szypuły nerkowej doprowadza do ucisku na tętnicę nerkową co w następstwie może być przyczyną podwyższonego ciśnienia tętniczego w tym przypadku urologia łączy się z chorobami układu sercowo naczyniowego.

Bardzo ważna jest okresowa kontrola torbieli badaniem ultrasonograficznym w celu wykluczenia powiększania się torbieli bądź powstawania w ich obrębie zwapnień, pogrubień torebki torbieli lub rozrostu tkanki guzowatej.

W większości przypadków wystarcza jedynie okresowa kontrola ultrasonograficzna. Natomiast jeżeli torbiel przybiera zbyt wielkie rozmiary, lub jest powodem dolegliwości bólowych czy nadciśnienia tętniczego wskazane jest leczenie operacyjne. W przypadku torbieli złożonych posiadających liczne wewnętrzne przegrody, często pogrubiałe i nierówne, po poszerzeniu diagnostyki na przykład o tomografię komputerową, podejmuje się decyzje o leczeniu operacyjnym.
Dawniej powszechną metodą leczenia prostych torbieli była punkcja torbieli pod kontrolą badania USG jednak ta metoda leczenia obarczona jest dużym procentem nawrotów torbieli. Obecnie stosuje się metodę laparoskopową leczenia torbieli, uważaną za bardziej skuteczną.

W przypadku dużych torbieli złożonych, podejrzanych o zmiany nowotworowe stosuje się częściową resekcję nerki lub nawet czasami całkowite jej usuniecie.