Z poradnika urologa:

Rak gruczołu krokowego

Rak stercza jest w Polsce czwartym co do częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn. Analiza częstości występowania tego nowotworu w ciągu ostatniego ćwierćwiecza wykazuje stały wzrost zachorowalności. Obecnie zachorowalność wynosi ok. 11 przypadków nowo rozpoznanych na 100 000 mieszkańców płci męskiej na rok.

Rola męskich hormonów płciowych w rozwoju raka gruczołu krokowego jest istotna. Potwierdza to np. fakt niewystępowania tego raka u kastratów, którym usunieto jądra przed dojrzewaniem. Niewątpliwym jest czynnik genetyczny. Wykazano zwiększoną zachorowalność na raka prostaty mężczyzn spokrewnionych z chorymi na raka prostaty.

Zaobserwowano pewną korelację diety bogatoenergetycznej z wyższą zachorowalnością na raka prostaty. Również pewną negatywną rolę przypisuje się niektórym pierwiastkom śladowym, paleniu tytoniu. Natomiast w grupach mężczyzn z dietą bogatą w witaminę D obserwowano niższy poziom zachorowalności.

ROZPOZNAWANIE

Ze względu na częstość występowania raka stercza jego wczesne wykrycie jest celem badań przesiewowych. Wczesne rozpoznanie raka umożliwia zaplanowanie właściwego, często radykalnego leczenia. W tym celu zaleca się, aby każdy mężczyzna po 50 roku życia przebył co roku oznaczenie stężenia PSA w surowicy oraz badanie przez odbytnicę, a mężczyźni w grupie podwyższonego ryzyka ( chorzy z rodzinnym występowaniem raka stercza ) poddawani byli tym badaniom już od 40 roku życia. Badania te powinny być przeprowadzane i interpretowane przez urologa. Na podstawie tych badań urolog kwalifikuje chorych do grupy, która będzie poddana bądź jedynie stałym kontrolom bądź będzie zakwalifikowana do biopsji gruboigłowej stercza wykonywanej pod kontrolą USG przezodbytniczego.

Poziom PSA powyżej 10,0 ng/ml jest bezwzględnym wskazaniem do biopsji stercza. W określonych przypadkach diagnostyka jest odpowiednio poszerzana przez prowadzącego urologa o np. tomografię komputerową, scyntygrafę kośćca.

LECZENIE

Dobór leczenia jest ściśle związany ze stopniem zaawansowania raka jak i stanem ogólnym chorego. Najbardziej radykalnym leczeniem jest chirurgiczne usunięcie gruczołu krokowego ( radykalna prostatektomia ). Operacja ta przynosi całkowite wyleczenie pod warunkiem, że ognisko nowotworu zajmuje wyłącznie wewnętrzną część gruczołu krokowego. Niestety używane testy dla określenia rozległości nowotworu w sterczu nie są wystarczająco rzetelne i dość często nie są w stanie określić istnienie naciekania nowotworowego torebki sterczowej lub penetracji poza narząd ( postać miejscowo zaawansowana ). Nie oznacza to, że miejscowo zaawansowanej postaci raka nie leczy się chirurgicznie. W razie podjęcia jednak leczenia, prawdopodobieństwo nawrotu lub jego rozsiewu jest stosunkowo duże.

Innym sposobem leczenia zaplanowanym indywidualnie dla każdego chorego jest radioterapia polegająca na ześrodkowaniu wysokiej dawki promieniowania na gruczoł krokowy.

Jeżeli w chwili rozpoznania nowotwór jest znacznie zaawansowany lub istnieją inne przeciwwskazania do omówionych już form leczenia można zastosować paliatywne leczenie hormonalne.
W przypadku dobrze zróżnicowanego raka stercza znany jest bardzo długi, wieloletni przebieg choroby. Możliwe jest wówczas podjęcie decyzji o wdrożeniu postawy wyczekującej, kontrolując odpowiednimi testami dalszy przebieg choroby nowotworowej nie rozpoczynając leczenia.